Các axit hữu cơ và muối của chúng đã và đang được sử dụng rộng rãi trong thức ăn chăn nuôi. Chúng có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, giảm thiểu khả năng nhiễm bệnh và giúp tăng tỷ lệ sống của vật nuôi (Busti et al. 2020). Trong nuôi trồng thủy sản, các nghiên cứu gần đây cho thấy việc bổ sung axit hữu cơ vào khẩu phần ăn có thể giúp cải thiện tăng trưởng và khả năng tiêu hóa của động vật thủy sản (Ng et al. 2009; Sarker et al. 2012). Butyrate là một axit béo chuỗi ngắn hiện diện trong ống tiêu hóa của động vật và là sản phẩm của quá trình lên men yếm khí của carbohyrate. Muối natri của butyrate (natri butyrate) được sử dụng rộng rãi hơn trong khẩu phần thức ăn của động vật do chúng có đặc điểm là có độ bền cao và không mùi.tributyrin, một dạng triacylglycerol của butyrate, là phân tử bền khó bay hơi. Tributyrin được tổng hợp từ glycerol và axit butyric trong ruột nhờ hoạt động của enzym Lypase trong tuyến tụycủa động vật (Lum et al. 2018; Xie et al. 2021). Các nghiên cứu về tributyrin cho thấy bổ sung tributyrinvào thức ăn giúp tăng trọng lượng cơ thể và tốc độ tăng trưởng của động vật (heo giống). Gần đây nhiều tác giả đã bắt đầu nghiên cứu ảnh hưởng của việc bổ sung natri butyrate và tributyrin vào thức ăn của cá.
Một nghiên cứu nhằm đánh giá tác động của việc bổ sung natri butyrate và tributyrin vào thức ăn lên quá trình tăng trưởng, enzym tiêu hóa, và hệ vi sinh đường ruột của tôm thẻ chân trắng đã được thực hiện. Thí nghiệm được tiến hành trong 60 ngày, tôm có trọng lượng trung bình ban đầu 0.52 g được bố trí ngẫu nhiên thành 3 nghiệm thức: i) nghiệm thức đối chứng (CON): tôm được cho ăn 4–5 % trọng lượng thân; ii) nghiệm thức bổ sung 0,2% natri butyrate (SB) vào thức ăn; và iii) nghiệm thức bổ sung 0,05% tributyrin (TBT) vào thức ăn. Kết quả thí nghiệm cho thấy tôm thẻ chân trắng tăng trưởng nhanh hơn và có hệ số tiêu tốn thức ăn thấp hơn khi được bổ sung natri butyrate và tributyrin, trong đó việc bổ sung tributyrin cho kết quả tốt hơn so với natri butyrate. Ngoài ra, kết quả thí nghiệm cũng cho thấy sự thay đổi trong hệ vi sinh đường ruột của tôm như: khi được bổ sung natri butyrate và tributyrin thì lợi khuẩn Pseudomonas trong hệ tiêu hóa của tôm tăng lên đáng kể, trong khi đó thì mầm bệnh (vi khuẩn có hại) trong hệ tiêu hóa của tôm bị ức chế. Hơn nữa, so với đối chứng thì hoạt tính của enzym protease (giúp tiêu hóa đạm) và amylase (giúp tiêu hóa tinh bột) trong tuyến gan tụy của tôm cũng được cải thiện đáng kể trong nghiệm thức có bổ sung natri butyrate và tributyrin. Nhìn chung kết quả thí nghiệm cho thấy việc bổ sung natri butyrate và tributyrin có thể giúp cải thiện tăng trưởng của tôm đồng thời làm giảm lượng vi khuẩn có hại. Việc bổ sung tributyrin có hiệu quả hơn so với bổ sung natri butyrate trong cải thiện tăng trưởng của tôm thẻ chân trắng.
(TS. Trần Nguyễn Hải Nam, Khoa Phát triển nông thôn, Đại Học Cần Thơ, lược dịch từ nguồn: https://link.springer.com/article/10.1007/s10499-022-00909-4; truy cập ngày 07/07/2022))
