Page 261 - Nong nghiep DBSCL hien trang va dinh huong phat trien (GS.TS. Nguyen Thanh Phuong)_16x24_(392p)

Mô hình này có 3 thành phần cơ bản: giá trị trung bình của quần thể
(M); ảnh hưởng của các yếu tố di truyền (Animal, yếu tố ngẫu nhiên; mức
độ cận huyết) và ảnh hưởng của các yếu tố ngoại cảnh (thường có 3 yếu tố:
đàn, nơi nuôi dường; năm và mùa vụ). Các ảnh hưởng của giới tính (Sex) và
sai số được tách ra.
Phương pháp BLUP phân tích phương sai và hiệp phương sai của mô
hình này, kết quả của bài toán là ảnh hưởng của Animal trên Y. Ở Việt Nam
đã có một số công trình liên quan đến phương pháp BLUP trong chọn lọc
giống heo, tuy nhiên mới chỉ được giới thiệu qua các đề tài nghiên cứu khoa
học, chưa có nhiều ứng dụng trong thực tiễn sản xuất.

Phương pháp chọn giống hiện đại
Thụ tinh nhân tạo: thụ tinh nhân tạo là một chuỗi nhiều kỹ thuật bao
gồm việc lấy tinh con đực, đánh giá chất lượng tinh dịch, pha loãng và tồn
trữ tinh dịch và dẫn tinh (đưa tinh dịch con đực vào đường sinh dục con
cái). Lợi ích của thụ tinh nhân tạo là cho phép khai thác tốt nhất thú đực
giống và có thể tiến hành đồng thời ở nhiều cơ sở nhân giống. Ngoài ra có
thể khắc phục tình trạng chênh lệch về thể trọng giữa các thú đực-cái, sự
khác biệt về sinh lý, tập tính giữa các giống và tránh được các bệnh lây lan
qua đường sinh dục. Ví dụ, một bò đực có thể thụ tinh cho 10.000 bò cái
trong 12 tuần của mùa sinh sản và trên lý thuyết, có thể cho đến 500.000 bò
con trong suốt cuộc đời nó.

Thụ tinh in vitro: là một kỹ thuật mới của công nghệ sinh học hiện đại
nhằm kết hợp giữa trứng và tinh trùng trong phòng thí nghiệm để thu nhận
hợp tử là mầm mống của cơ thể mới. Quá trình kỹ thuật công nghệ thụ tinh
in vitro bao gồm những công đoạn sau: tập hợp tế bào trứng; nuôi trứng phát
triển và chín; hoạt hóa tinh trùng; thụ tinh đưa tinh trùng kết hợp với trứng;
nuôi hợp tử in vitro cho phát triển đến giai đoạn phôi dâu (Morula) và phôi
nang (blastocyst); cấy truyền những phôi này vào vật nhận; đánh giá kết
quả. Những lợi ích của thụ tinh in vitro bao gồm (i) khai thác tiềm năng sinh
sản của gia súc cái đơn thai (ví dụ bò có từ 60.000 đến 100.000 tế bào
trứng), (ii) rút ngắn khoảng cách thế hệ ở gia súc có vòng đời dài, (iii) xác
định sớm và phát huy tiềm năng của gia súc cao sản thông qua kiểm tra đời
sau và (iv) thành lập ngân hàng gen và công nghiệp hóa ngành chăn nuôi.
Tạo dòng vô tính: sinh sản vô tính là sự sinh sản không kèm theo tái tổ
hợp di truyền, sự sao nguyên bản hệ gen của một cá thể và cơ sở của nó là
nguyên phân. Trong sinh sản vô tính, từ một cơ thể ban đầu tách ra một hay

250