Page 143 - Nong nghiep DBSCL hien trang va dinh huong phat trien (GS.TS. Nguyen Thanh Phuong)_16x24_(392p)

dân liên kết với doanh nghiệp trong chuỗi giá trị. Hai tuyên bố dưới đây được
ghi nhận ở một hội thảo về chuỗi giá trị lúa gạo ở một tỉnh sản xuất lúa trọng
điểm của ĐBSCL. Tuyên bố cho thấy các bên chưa hiểu nhau, chưa sẵn sàng
chia sẻ khó khăn để hợp tác cùng có lợi lâu dài.
Ý kiến của nông dân và HTX: “Doanh nghiệp nên ký hợp đồng liên kết
dài hạn (3 năm) với nông dân và HTX, và ứng trước 10 triệu/ha, không lãi
suất và trả vào năm cuối hợp đồng, mua sản phẩm theo giá thị trường”.

Ý kiến doanh nghiệp: “Hợp đồng tiêu thụ sản phẩm nhưng nông
dân/HTX bẻ kèo, sản xuất không đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật; nông dân/HTX
cần chở lúa tới kho chứa của doanh nghiệp, nếu đạt tiêu chuẩn thì mua theo
giá hợp đồng” (Nguồn: Thông tin ghi nhận của tác giả, 2022).
Nghị định 98/2018/NĐ-CP phân chia liên kết theo chuỗi giá trị thành
bảy dạng để ưu tiên đầu tư, hỗ trợ và phân chia theo công đoạn sản xuất kinh
doanh từ khâu cung ứng dịch vụ đầu vào → tổ chức sản xuất → thu hoạch →
sơ chế hoặc chế biến → tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Thực tế, hình thức tố
chức liên kết chuỗi là rất đa dạng và thay đổi theo bối cảnh. Đánh giá chính
xác mô hình liên kết với bảy dạng trên là không khả thi. Vai trò của thể chế
chính thức và cơ chế hỗ trợ, thúc đẩy các bên liên kết liên kết bền vững cho
mục tiêu phát triển chuỗi giá trị nông sản vẫn còn mờ nhạt.

7.3.4 Sinh kế cư dân và kinh tế địa phương

a) Sinh kế
Tiểu vùng lũ: Đối với tiểu vùng lũ, thâm canh lúa 3 vụ và ngành kinh
tế lúa gạo như hiện tại thì khó giúp nông dân giàu hơn và kinh tế nông nghiệp
đạt được mục tiêu kỳ vọng nêu trong Nghị quyết 78/NQ-CP. Kết quả nghiên
cứu tại An Giang và Đồng Tháp năm 2015 cho thấy với diện tích canh tác lúa
trung bình khoảng 4,0 ha/hộ và thu nhập từ nông nghiệp chiếm trung bình
khoảng 75%, thu nhập/người và thu nhập/lao động nông nghiệp khoảng 28
và 35 triệu đồng/năm tương ứng đối với canh tác lúa 2 vụ; 34 và 45 triệu
đồng/năm đối với canh tác lúa 3 vụ (Hình 7.7). Thu nhập này khá thấp mặc
dù trung bình diện tích trồng lúa của các điểm khảo sát tương đối cao so với
trung bình chung ở ĐBSCL (khoảng 1,1 ha/hộ). Đây là nguyên nhân tại sao
có sự chuyển dịch mạnh mẽ lao động ra khỏi khu vực nông nghiệp - nông
thôn và di cư lao động ở các tỉnh mà cơ hội việc làm phi nông nghiệp tại chỗ
hạn chế.

132