- Prebiotic là gì?
Hội nghị lần thứ 6 của Hiệp hội Khoa học Quốc tế về Prebiotic và Probiotic (ISAPP) năm 2008 đã đề xuất một định nghĩa mở rộng hơn cho prebiotic: “prebiotic là một thành phần được lên men có chọn lọc dẫn đến những thay đổi đặc biệt về thành phần và/hoặc hoạt động của hệ vi sinh vật đường tiêu hóa, do đó mang lại lợi ích cho sức khỏe vật chủ”. Theo đó, một prebiotic có những đặc tính như sau (i) chống lại tính axít của dạ dày, không bị thủy phân bởi các enzym tiêu hóa nội sinh và không được hấp thu trong đường tiêu hóa; (ii) được lên men bởi các hệ vi sinh vật đường ruột, (iii) kích thích sự phát triển và hoạt động của vi khuẩn có lợi trong đường ruột, từ đó cải thiện sức khỏe của vật chủ.
- Những loại nào?
Một số loại đã được nghiên cứu trên tôm, cá: inulin, fructo-oligosaccharide (FOS), fructo-oligosacchride chuổi ngắn (scFOS), galacto-oligosaccharide (GOS), trans-galacto-oligosaccharide (TGOS), xylooligosaccharide (XOS), arabinoxylan-oligosaccharide (AXOS), và isomalto-oligosaccharide (IMO), soy oligosaccharides (SOS), gluco-oligosaccharides, lactulose, lactosucrose và mannan oligosaccharide (MOS)…
- Có phải tất cả các loài Lactobacillus có thể tiêu hóa được tất cả các loại prebiotic?
Câu trả lời là Không. Mỗi loài/dòng phân lập có cơ chế tiêu hóa khác nhau thông qua hệ thống vận chuyển (system transporter), và sự hiện diện của enzyme thủy phân prebiotic thành các đường đơn sau đó vận chuyển vào trong tế bào. Chẳng hạn như để tiêu hóa được prebiotic FOS, Lactobacillus phải có enzyme β-fructofuranosidases, tiêu hóa GOS phải có enzyme b-galactosidases.... Muốn tiêu hóa được Mannan oligosaccharide (MOS) vi khuẩn phải có polysaccharide utilization loci (PULs) ký hiệu MAN-PUL1, MAN-PUL2, và MAN-PUL3. Nếu thiếu MAN-PUL1 hoặc thiếu cả 3 MAN-PUL thì Lactobacillus không thể phát triển trong môi trường có MOS như là chất bột đường. Do đó, dẫn đến hiện tượng cũng cùng Lactobacillus, nhưng có loài tiêu hóa được MOS, có loài không.
- Điều gì nếu lợi khuẩn Lactobacillus không tiêu hóa được prebiotic trong đường ruột?
Prebiotic có thể làm thay đổi độ độ nhớt của lớp màng nhầy ruột, vi sinh đường ruột khó di chuyển và có thể giảm hiệu quả khi sử dụng prebiotic. Khi probiotic không tiêu hóa được các prebiotic vì thiếu các enzym phân cắt các liên kết đường của prebiotic, cũng như các hệ thống vận chuyển, các nhóm vi khuẩn định cư sẵn trong ruột lại có khả năng phân giải các prebiotic này nhanh hơn lợi khuẩn bổ sung vào. Do đó, khi sử dụng probioric Lactobacillus phối hợp với prebiotic thì phải tiến hành sàng lọc xem Lactobacillus liệu có khả năng tiêu hóa prebiotic được hay không, nhằm tăng tính hiệu quả.
Kết quả nghiên cứu sự lên men prebiotic bởi lợi khuẩn Lac. plantarum 7-40
(Trích từ “Synbiotic – Nghiên cứu và ứng dụng trong nuôi trồng thủy sản”, Nhà xuất bản Trường Đại học Cần Thơ 2021. Chủ biên: PGS.TS. Trương Quốc Phú và TS. Huỳnh Trường Giang)
